شبکه جهانی اربعین مهدوی

شیوه های تبلیغی امام حسین(ع)

  (قسمت اول)

" ادع الی ربک بالحکمه و الموعظه الحسنه وجادلهم بالتی  هی احسن ان ربک هو اعلم بمن ضل عن سبیله وهو اعلم بالمهتدین " (نحل 125)

(مردم را با حکمت ، موعظه  نیکو وجدال نیکو تر به دین خدا دعوت کن، همانا خداوند به کسی که از مسیر حق گمراه شده وکسانی که هدایت شده اند ، داناتر است.)

براساس این ایه ، قران کریم قواعد دعوت به دین ومبادی ان را معرفی می نماید ؛ این روش ها ترتیبی نبوده ، بلکه با توجه به کشش و شرایط مخاطب باید به سراغ  آنها رفت. در ذیل با اشاره به سه روش مذکور در آیه ؛ رویکرد امام حسین (ع) در قبال هر یک به اختصار بیان می شود :

 1-حکمت وبرهان عقلی

 حکمت به مفهوم علم و دانش یا منطق واستدلال است ونخستین گام در دعوت به سوی حق ، استفاده از استدلال مناسب و به کار گرفتن فکر و اندیشه مردم وبیدار ساختن عقل خفته آنان است. سیره تبلیغی امام حسین نیز مملو از بکار گیری برهان ومنطق صحیح در موارد مقتضی است؛ برای نمونه ،آن حضرت در نامه اش به بزرگان کوفه ، ضمن بیان انگیزه اش از قیام ، در بیان مفاسد دستگاه بنی امیه  این گونه استدلال آورده است :

"بنی امیه قومی هستند که  پیروی از شیطان را برگزیدند واز اطاعت خدا سر باز زدند ، فساد را در زمین آشکار ساخته وحدود الهی را تعطیل نموده ، حلال خدا را حرام وحرام خدا را حلال کرده اند ومن به جهت نزدیکی ام  با رسول خدا ، برای مبارزه با اینها سزاوارترم." (1)

امام همچنین در موارد دیگر از جمله وصیتنامه اش ؛ دلیل قیام خود را اصلاح امت جدش واحیای امر به معروف ونهی از منکر بیان می نماید .(2)

 2-موعظه

 موعظه واندرز بیشتر جنبه عاطفی دارد که با تحریک آن می توان توده های عظیم مردم را به طرف حق متوجه ساخت . در حقیقت ، حکمت از "بعد عقلی "وجود انسان استفاده می کند و موعظه حسنه از "بعد عاطفی" . مقید شدن "موعظه " به "حسنه " ، شاید اشاره به آن است که اندرز در صورتی موثر است که خالی از هر گونه خشونت ، برتری جویی،  تحقیر طرف مقابل تحریک حس لجاجت او و مانند آن باشد و به صورت زیبایی بیان شود .

سرتاسر دعوت امام حسین (ع)، آکنده از موعظه های دلنشین است که برای هدایت خلق با نگاه دلسوزانه و بهره گیری از چاشنی تحریک احساسات بیان شده است ؛ از جمله پس از ممانعت لشکر حر از ادامه حرکت ایشان ، در جمع یارانشان فرمودند:

شما می بینید انچه بر سر ما می اید ، راه ورسم روزگار عوض شده وروی زشت آن اشکار شده است ، از خوبی جز مقدار اندکی نمانده....آیا نمی یینید کسی به حق عمل نمی کند و باطل حد ونهایتی ندارد؟ در چنین وضعیتی ، مومن واقعی خواستار شهادت در راه حق است و به یقین لقای پروردگار را آرزو می کند . من در این شرایط ، مرگ را جز سعادت، و زندگی با ستمگران را جز ذلت وننگ نمی بینم .(3)

-----------------------------------------

1.احقاق الحق ،شوشتری ،ج11، ص603

2.همان،ص605

3.همان ،ص605